Hassa

Tarihi:

Hassa ilçesinin kurulu olduğu bölge M.Ö. 3000 yıllarından beri yerleşim alanı olarak kullanılmaktadır. Bölgede Akadlar, Babilliler, Asurlular, Hititler, İskitler, Persler, Selevkouslar, Kilikya Krallığı, Romalılar, Emeviler, Abbasiler, Tolunoğlulları, İhşitler, Selçuklular, Eyyubiler, Memlüklüler egemenlik sürmüşlerdir. l516 Mercidabık Zaferi ile Osmanlıların yönetimine geçmiştir.

Hassa İlçesi 1864-1865 yıllarında Amanos Dağlarında yaşamakta olan ‘ULAŞLI’ boyunun isyanı üzerine bölgeye gönderilen Osmanlı Fırka-ı İslahiye birlikleri komutanı olan İbrahim Derviş Paşa’nın isyanı bastırarak (Seyyar Jandarma bölüğünün eskiden bulunduğu, mevcut belediye şehir parkının bulunduğu yerde) bölgede konaklaması ile kurulmuştur. Ordu-Köyü namı ile bir karye olarak teşkil olunan Hassa’ya civar nahiyeler olan Hacılar, Tiyek ve Akbez’den haneler getirilerek yerleştirilir ve Maraş Mutasarrıflığına bağlanır.

İlçemiz Birinci Dünya Savaşı sırasında 1918 yılında Fransızlarca ilk kez işgal edilir. Çetelerin şiddetli mukavemeti sonucunda çekilmek zorunda kalan Fransızlar 10 Kasım 1920’de ikinci kez, 09-10 Mart 1921’de üçüncü kez, ve 15 Mart 1921’de son kez işgale uğrar. 20 Ekim 1921 Ankara İtilaf namesi ile 5 Ocak 1922 tarihinde Fransız birliklerince boşaltılır. Bu karışık dönemde Türk Çeteleri Hassa’ya girerek, Kasım 1921’de hükümet binasına Osmanlı Sancağı çekmişler, sınırı ve kurtuluşu fiili hale getirmişlerdir. Halk arasında bu tarih 15 Kasım olarak bilinmekte ve bu tarih kurtuluş bayramı olarak kutlanmaktadır.

Hassa İlçesi Hatay’ın Türkiye’ye katılışına kadar Gaziantep ili, İslahiye İlçesine bağlı bir bucak iken, Hatay’ın ilhakı ile (1939) ilçe konumuna erişmiştir. İlçemiz 39 mahalleden oluşmaktadır.

NÜFUS

COĞRAFİK YAPI

İlçemiz; Hatay ilinin kuzeyinde Hatay’a 80 km. uzaklıkta,  Amanos Dağlarının eteğinde kurulmuştur. 24 km. Suriye Devletiyle sınırı bulunmaktadır. İlçe Merkezinin rakımı 400 m.’dir. İlçenin toplam yüzölçümü 495 km²’dir. Hassa İlçesinin yüzölçümünün büyük bölümünü dağlar, geriye kalan kısmı tarıma elverişli ovalar ve leçelik alanlar kaplar.

Hassa İlçesi bir bölümü kırıklı ve kıvrımlı Amanos Dağları üzerinde yer alırken, diğer yarısı da Antakya-Kahramanmaraş graben hattı üzerinde yer almaktadır. Graben hattının doğusunda Ölü Deniz Fay zonu geçerken, batısında ise Doğu Anadolu Fay zonu geçmektedir. Doğu Anadolu Fay zonu Hassa’da birbirine paralel bir şekilde uzanarak bölümlere ayrıldığı için Hassa Bölütü olarak adlandırılmaktadır. Özellikle Hassa Bölütü’ne bağlı olarak yeryüzünde belirgin değişikler ortaya çıkmıştır. Bu değişikler arasında birikinti konilerinin yeniden yükselmesi, akarsu vadilerinde ötelenme gelmektedir. Fay hatları sahada zayıf hatların oluşmasını sağladığı için volkanik hareketlerin meydana gelmesine yol açmıştır. Başlangıçta fay hatlarını takip ederek çıkan lavlar daha sonra merkezi püskürmelere dönüşmüştür. Beş farklı dönemde aktif olan lavlar yörede ilginç yer şekillerinin oluşmasını sağlanmıştır.

Hassa İlçesi, son jeolojik dönemde meydana gelen volkanizmanın ilginç örneklerine sahiptir. Bu ilginçliği asıl arttıran konu şimdiye kadar Türkiye’nin hiçbir yerinde rastlanılmamadan lav tünellerine sahip oluşudur.

Lavlar Antakya-Kahramanmaraş graben hattının her iki tarafını sınırlayan fay hatları ile sınırlanmıştır. Bu kırık zonlar rölyefin şekillenmesi üzerinde etkili olduğu gibi volkanik şekillerinde meydana gelmesine üzerinde de önemli bir etkiye sahiptir. Kırık zonlar sahada dirençsiz bir yapının oluşmasını sağlamıştır. Zayıf zonlara bağlı olarak ortaya çıkan lavlar geniş bir alana yayılmıştır. Lavların vizkozitesi çok düşük olduğu için geniş alanlara yayılarak değişik şekillerin oluşmasını sağlamıştır.

Hassa volkan topografyasını ilginç hale getiren asıl konu lav tünelleridir. Buradaki lav Tünelleri’nden Sugediği civarında bulunan Uzunluğu 132 m olarak ölçülen Eğrigöl Lav Tüneli Türkiye-Suriye sınırında yer almaktadır. Tünelin hem sağlam ve hilale benzer bir görünüme sahip olması tünelin karakteristik bir özelliğidir. Diğer bir lav Tüneli ise 56,5 m uzunluğundaki Ardıçlı Lav Tüneli olup, tam bir tünel görünümündedir.

Üçüncü tünel ise Yarımaktepe Civarındaki tüneldir. Bir bölümünün çökmesiyle ortaya çıkan tünel, bir birine dik uzanan ve her bir yaklaşık 100 m. civarında olan iki ayrı bölmeden oluşmaktadır. Mart 2015 tarihinde yapılan ilk incelemede tünelin içinde sayısı 30-40 bin civarında yarasa yaşarken, Aralık 2015 tarihinde ikinci incelemede ise sadece 3-4 civarında yarasanın yaşadığı tespit edilmiştir.

Asıl büyük lav tüneli ise uzunluğu 2000 m’ye varan lav tünelidir. Lav tüneli Ardıçlı ile Hassa arasında yer alan Yalak Mevkii olarak bilinen bir yerdedir. Buradaki lavlar Prof. Dr. Toprak ve ekibinin 2002’deki çalışma sonuçlarına göre Doğu Anadolu Fay zonuna bağlı olarak 260 bin yıl önce yarık erüpsiyonu (çizgisel) şeklinde yayılmış olup Hassa’daki en yaşlı lavları oluşturmaktadır.

Dağlar; İlçenin batı kısmında güneyden kuzeye uzanan Amanos dağları bulunmakta olup, en yüksek tepeleri, 2.240 m. yükseklikle Mığır ve 2.076 m. yükseklikte Kuşcu tepesidir.

Ovalar; İlçemizin doğu kısmında kuzey-güney istikametinde uzanan Amik Ovası mevcuttur.

Akarsuları; İlçenin önemli akarsuları Karasu, Hopur, Tiyek,  Akbez ve Hacılar çaylarıdır. İlçemiz tarım arazileri tahta köprü barajından sulanmaktadır. İlçemize bağlı Demrek köyünde 3000 dekar arazi sulama kapasiteli Demrek Göleti bulunmaktadır.

Bölgenin İklimi; İlçemizde genel özellikleri itibarı ile Akdeniz iklimi hakimdir. En yüksek sıcaklığı Ağustos ayında (40 C), en düşük sıcaklığı ise Ocak ayında  (0 C) erişir. Yıllık ortalama yağış 763 kg. /m²‘dir. İlçenin 256 Km² ormanlık sahası mevcuttur.

Bölgenin Bitki Örtüsü; Ormanlarımızda çoğunlukla çam, meşe, kayın ağaçları bulunmaktadır. Hassa’nın bitki türleri açısından çok çeşitli olması sahanın coğrafi özelliklerinden kaynaklanmaktadır. Şöyle ki Amanos Dağları İskenderun körfezinden itibaren duvar gibi birden yükselmektedir.  Akdeniz üzerinde gelen nemli yağışlı hava kütlesi burada yükselerek yoğun yağışlara yol açmaktadır. Amanos Dağlarının doğu kesimleri ise bir taraftan Samandağ üzerinden gelen nemli hava kütlelerine, diğer taraftan ise kuzeyden gelen karasal hava kütlelerine açıktır. Karakter açısından farklı olan iki hava kütlesi Hassa civarında karşılaşmaktadır. İşte bu özelliklerden dolayı Hassa ve çevresi bitki türü açısından Türkiye’nin en zengin yörelerinden birini oluşturmaktadır.

EĞİTİM VE KÜLTÜR